Cognitieve functiesOntwikkelingsniveau

Casus: is er bij Dave sprake van onderschatting van zijn cognitieve capaciteiten?

Het inschatten van het intelligentieniveau is belangrijk bij uiteenlopende doelgroepen in verschillende contexten. Met de SON-R 2-8 kan een oordeel gegeven worden over de algemene intelligentie van jonge kinderen van twee tot acht jaar. Omdat de SON-R 2-8 kan worden afgenomen zonder daarbij gesproken of geschreven taal te gebruiken is de test bijzonder geschikt om te gebruiken bij kinderen die problemen hebben met betrekking tot taal en communicatie. In de casus van Dave wordt toegelicht hoe de SON-R 2-8 ingezet kan worden met betrekking tot het inschatten van het intelligentieniveau.

Dave is een jongen van 7 jaar en 10 maanden oud, die niet goed meekomt op school. Op advies van zijn school heeft hij groep 3 voor de tweede keer gedaan, met extra individuele ondersteuning. Maar ook daarna blijft hij op alle vlakken achter bij zijn leeftijdsgenoten. Dave leest nauwelijks en heeft een beperkte actieve woordenschat. Hij telt wel tot tien maar kan geen simpele sommen maken. Volgens zijn ouders is het een vrolijke jongen, maar kan hij zijn emoties niet altijd goed beheersen. Ook geven ze aan dat hij niet aanvoelt wanneer hij te ver gaat in spel of grapjes, wat regelmatig tot confrontaties met zijn oudere broer en ouders leidt.

Dave is verwezen naar een orthopedagoog, die onder andere een algemene intelligentietest afnam. Daarop kreeg Dave een Totaal-IQ van 60 (95% BI: 55-68), wat zou duiden op een licht verstandelijke beperking (LVB). Zijn score op de index Verbaal Begrip kwam echter op 46 uit, wat niet in lijn leek met de overige behaalde scores. Bij een uitgebreid psychologisch onderzoek werd daarom aanvullend de SON-R 2-8 afgenomen; de verwachting was dat Dave op een niet-verbale intelligentietest minder laag zou scoren.

In de afbeelding hierboven is de SON-R 2-8 scorerapportage van Dave weergegeven. Er bleken geen opvallende discrepanties tussen de scores en zijn totale IQ kwam uit op 74 (69-85), wat zou duiden op een zwakbegaafd niveau in plaats van een LVB. Zijn IQ-score lag daarmee op het niveau van een kind van 5 jaar en 10 maanden. Zijn motivatie was aan het begin van de afname wat minder, maar werd beter toen hij enkele opgaven goed had gedaan.

Op cognitief gebied kan gezegd worden dat het intelligentieniveau van Dave met een algemene intelligentietest onderschat werd. Weliswaar wijst zijn score op de SON-R 2-8 op een zwakbegaafd niveau, maar er is zeer waarschijnlijk geen sprake van een LVB. Verder onderzoek moet uitwijzen of er sprake is van een meer specifieke taalstoornis. Mogelijk is Dave geholpen met extra aandacht en motiverende begeleiding op het gebied van taal en communicatie.

SON-R 2-8 SON-R 2-8 Snijders-Oomen niet-verbale intelligentietest door Peter J. Tellegen, Jacob A. Laros

 

 

 

 

Referentie

Tellegen, P.J. & Laros, J.A. (2017). SON-R 2-8: Snijders-Oomen niet-verbale intelligentietest [Handleiding]. Amsterdam: Hogrefe Uitgevers.