Cognitieve functies

Casus: moet Erik vervroegd naar groep 3 van de basisschool?

Erik is bijna vijf jaar oud en zit aan het einde van het eerste jaar van groep 1. Volgens de ouders zijn er de laatste tijd signalen dat Erik op school niet voldoende wordt uitgedaagd. In het begin was hij erg gemotiveerd en ging hij graag naar school, maar de laatste maanden raakt hij steeds meer uit zijn evenwicht.

De scores op de IDS-2

In het begin was Erik erg gemotiveerd en ging hij graag naar school. Tegelijkertijd leest hij al behoorlijk vloeiend en maakt hij eenvoudige rekensommen. Het is zijn ouders opgevallen dat Erik zich in de vakantie en in de weekenden verveelt. De ouders vermoeden dat Erik te weinig uitdaging krijgt en vragen zich af of Erik vroegtijdig in groep 3 van de basisschool moet worden geplaatst. De juf van Erik is echter van mening dat hij nog niet klaar is om naar groep 3 te gaan, omdat zij Erik nog erg speels vindt.

Om zicht te krijgen op het intelligentieniveau van Erik wordt de module Intelligentie van de IDS-2 (subtests 1-14) afgenomen. Daarnaast wordt het sociaal-emotionele ontwikkelingsniveau in kaart gebracht aan de hand van het onderdeel Sociaal-emotionele competenties (subtests 22-24) uit de module Ontwikkelingsfuncties.

 

Uit de resultaten blijkt dat Erik voor het totale intelligentieniveau gemiddeld scoort (IQ-profiel-score is 102, met 95%-betrouwbaarheidsinterval 93-110). Hierbij valt echter op dat het profiel in zekere mate heterogeen is. De intelligentiefactor Kortetermijngeheugen ruimtelijk-visueel, die betrekking heeft op de vaardigheid tot het kortstondig opslaan en het ophalen van ruimtelijk-visuele informatie, kan als sterke kant van Erik worden beschouwd (IQ-score is 117, met 95%-betrouwbaarheidsinterval 103-125). Daarentegen kan de intelligentiefactor Verwerkingssnelheid, die de vaardigheid tot automatische, vloeiende uitvoering van cognitieve opgaven en selectieve aandacht omvat, als zwakte in het profiel van Erik worden beschouwd (IQ-score is 76, met 95%-betrouwbaarheidsinterval 69-89). Voor het onderdeel Sociaal-emotionele competenties behaalde Erik over het algemeen en voor alle subtests gemiddelde resultaten.

Aanbevelingen

Vroegtijdige plaatsing van Erik in groep 3 wordt niet aanbevolen. Het jaar in groep 2 kan Erik gebruiken om bijvoorbeeld met behulp van de nodige zelfinstructies te leren om zijn aandacht beter te focussen, zijn gedragsgerelateerde en cognitieve reacties beter te controleren en impulsen beter in bedwang te houden. Aanbevolen wordt om een plan op te stellen, bijvoorbeeld met betrekking tot concentratie, inspanning/ontspanning of stemming. Zo kan door de ouders en de juf worden vastgesteld wanneer Erik onevenwichtig lijkt, in welke situaties Erik de gemelde problemen laat zien en bij welke opgaven het hem lukt met een bij zijn leeftijd passende concentratie en focus te werken. Het zou interessant zijn om Erik gericht visueel-ruimtelijke en abstracte opgaven met meer uitdaging te geven om te observeren of Erik zich daarop beter kan concentreren, aangezien dat zijn sterkte kant is. Verder wordt aanbevolen Erik in zijn vrije tijd te laten spelen met visueel-ruimtelijke spellen (bijvoorbeeld Lego), om zijn sterke kanten tot zijn recht te laten komen en hem cognitief te stimuleren.

 

IDS-2 IDS-2 Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren door Alexander Grob, Priska Hagmann-von Arx, Selma Ruiter, Marieke Timmerman, Linda Visser