Femke Jonker is klinisch psycholoog, cognitief gedragstherapeut, pro-Justitiarapporteur en onderzoeker. Zij is momenteel werkzaam als behandelaar/teamleider bij epp GGZ en promoveert daarnaast op de ADAPT-vragenlijst. Ze beschrijft hoe dat nou ging: zélf een vragenlijst bedenken en uitgeven.
“Dan maak je er toch zelf één?”
In 2013 kwam de DSM-5 uit in de VS. In de achtergrondinformatie las ik dat de ernst van een verstandelijke beperking niet langer kon worden vastgesteld aan de hand van een IQ-score, maar op basis van de ernst van de problemen in adaptief functioneren. Daar zou vervolgens een gestandaardiseerde meting naar gedaan moeten worden (lees: met een gevalideerd observatie-instrument), maar voor mijn toenmalige doelgroep cliënten met een licht verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid was de bestaande schaal (de SRZ-P uit 1981) sterk verouderd. Geen twintigjarige weet wat je bedoelt met “draait-toetst zelfstandig juiste netnummer en abonneenummer”. En logisch, want wat belangrijk is om te functioneren in de maatschappij verandert met de tijd.
Ik verbaasde me hardop over het gemis aan een modern instrument, waarop collega’s zeiden: “Dan maak je er toch zelf één?” Twee jaar wachten later drong tot me door: “Dan maak ik er toch zelf één.” Inmiddels had ik als begeleider en behandelaar zo’n vijftien jaar ervaring met de doelgroep. Ik las achtergrondinformatie over de drie domeinen van adaptief functioneren uit de DSM-5, stond stil bij wat bij mijn cliëntendoelgroep nu typisch bepalend was voor maatschappelijke (on)afhankelijkheid en bedacht er items bij. De items liet ik beoordelen door collega’s en een ervaringsdeskundige. Een conceptversie was klaar. In dezelfde tijd vroeg onze onderzoeker van de instelling (prof. dr. Henk Nijman, medeauteur) naar onderzoeksonderwerpen vanuit de praktijk en had onze stagiaire psycholoog een afstudeeropdracht nodig. Zo kwam een pilotonderzoek tot stand naar de betrouwbaarheid en validiteit.
